Statik Balanssızlık Nedir?

İki balanssızlığın aynı büyüklüğe ve açıya sahip olabilmesi mümkündür. Aynı zamanda ağırlık merkezinden eşit uzaklıkta da olabilir. Bu durum ağırlık merkezine, rotora etki eden tek ve iki katı büyük bir balanssızlığın ortaya çıkmasına yol açabilir. Böyle bir rotor iki uç üstüne yataklandığı zaman ağır bölümler aşağı kısma gelene kadar salınım yapılır. Balans makinesi statik balanssızlık sorunlarının çözülebilmesi için kullanılır.

Statik balanssızlıkta rotasyon olmadan balanssızlık etkileri hissedilir. Kütle merkezinin geometrik merkezlerden kayması bu balanssızlık türü sonucunda ortaya çıkar. Bu sebeple, rotor işletim esnasında rotor ekseninin paralel salınımına yol açar.

Statik balanssızlık olarak adlandırılan bu sorun ortaya çıktığı zaman ağırlık merkezi düzleminde düzeltilmeler yapılması gerekir. Bunun için ağır olan bölümlerden malzemeler eksiltilir veya tam karşısına entegre edilir. Dengeleme düzeleminde statik balanssızlık özellikle disk şeklindeki rotorlarda karşınıza çıkabilir. Bu tarz balansızlık sorunlarını düzenleyebilmek için dik balans makinesi tercih edilir.

Moment Balanssızlık Nedir?

İki ayrı düzlemde yer alan balanssızlık ortalama aynı değere sahip olabilir. Ancak açısal konumları arasında 180 derecelik bir zıtlık olabilir. Bu balanssızlık dağılımı, rotorun serbest dönüşle durduktan sonra ölçümlenemez. Çünkü rotor hep aynı pozisyonda konumlandırılmaz. Dönen rotor, dönme eksenine dik şekilde salgı yapar. İki düzlemde karşılıklı balanssızlıklar momenti meydana getirir.

Moment balanssızlığını düzenleyebilmek için iki balans ekseninde 180 derece karşılıklı açılarda yerleştirilebilecek iki eşit büyüklüğe sahip ağırlık gerekir. Moment balanssızlıkları ince uzun ve silindirik rotorlarda ortaya çıkabilir. Bu tür rotorlar balanslanabilmek için genel olarak yatay balans makinesine ihtiyaç duyarlar.

Dinamik Balanssızlık

Rotorlar sadece tek bir balanssızlığa sahip olmaz. Teorik olarak dönen eksen rastgele dağılan sonsuz sayıdaki balanssızlığa yol açabilir. İki rastgele düzlemde, genellikle farklı değerlere ve açılara sahip balanssızlıklar ortaya çıkar. Balanssızlıklar yalnızca rotasyon şeklinde saptanabildiği için dinamik balanssızlık adını alır.

Dinamik balanssızlık sorunlarının giderilebilmesi için iki dengeleme düzlemine ihtiyaç duyulur. Dinamik balanssızlık pratikte her rotorda meydana gelebilecek balanssızlık türlerindendir. Rotorlarda bir ya da diğerinin baskın olduğu statik balanssızlık ve bir moment balanssızlığı ortaya çıkabilir.